سوئد، کشوری که نام رسمی آن پادشاهی سوئد است و در شمال اروپا در شبهجزیره اسکاندیناوی واقع شده است. نام این کشور در فارسی از نام آن در زبان فرانسوی {Suède} گرفته شدهاست. پایتخت و بزرگترین شهر این کشور استکهلم است.

سوئد، کشوری که نام رسمی آن پادشاهی سوئد است و در شمال اروپا در شبهجزیره اسکاندیناوی واقع شده است. نام این کشور در فارسی از نام آن در زبان فرانسوی {Suède} گرفته شدهاست. پایتخت و بزرگترین شهر این کشور استکهلم است.
گوستاو آدولف چهارم از سال ۱۷۹۶ تا ۱۸۰۹ پادشاه سـوئـد بود. در دوره حکومت او سوئد با روسیه در جنگ بود. گوستـاو آدولف چهـارم در این جنگ شکست خورد و فنـلاند را به روسیـه واگذار کرد. از سـال ۱۸۱۵ در سوئد صلح برقرار بوده است. نارضایتی از حکومت گوستاو آدولف چهارم و شکست سیاست نظامی او باعث شد که او در سال ۱۸۰۹ به اجبـار از پادشـاهـی کناره بگیرد و تخت سلطنت را به عموی خـود کارل سیزدهـم واگذارکند. همـزمـان پارلمان نیز قانون اسـاسـی را که دارای چهــار اصـل ازجمله نظام حکومتی بود به تصویب رسـانـد که بـاعث تضعیف قـدرت پادشاه شد. چهار اصل قانون اساسی در سال ۱۸۰۹ عبارت بودند از:
کارل سیزدهم دارای فرزندی نشد که بتواند وارث سلطنت شود. درنتیجـه پادشاه، ژان باپتیست برنادوت فرانسوی را به فرزندی پذیرفت تا او بتواند پادشاه سوئد شود. ژان باپتیست برنادوت، اتحادی را بین سـوئــد و نروژ ایجاد کرد که نزدیک به ۱۰۰ ســال برقرار بود. درسال ۱۸۶۵ چهــار بخش پارلمان (اشراف، کشیش ها، پیشــه وران و کـشاورزان) ازمیــان رفت. در عوض، پارلمان دارای دو بخش به نام شورا (kammare) شد.
جمعیت سـوئــد در قرن نوزدهــم افزایش یافت. در آغاز قـرن نوزدهم جمعیت کشور دو میلـیون و ۴۰۰ هزار نفـر بود، اما در ســال ۱۹۰۰ به ۵ میلیون و صدهــزار نفر رسید. این افزایش باعث شد که شمــار زیادی از مردم به جستجــوی کار در مناطقـی غیر از محــل زندگی خود برآیند. بسیاری از مردم از روستاها به شهرها نقل مکان کردند و بسیــاری نیز به آمریکا مهاجرت نمودند. از سال ۱۸۶۵ تا ۱۹۱۴ بیش از یک میلیون نفر از سوئدی ها به آمریکا مهاجرت کردند.
ولی خوب بعد از صنعتی شدن کشور سوئد، رسیـدن صنـایع به اسکاندیناوی دیرتر از بسیاری از کشورهای دیگر اروپا بود. در اواسـط قرن نوزدهـم هنوز مردم از راه کشـاورزی امـرار معــاش می کردند. در دهـه ۱۸۶۰ سـوئــد آغاز به احداث راه آهن کرد. به برکت راه آهن، سـوئـدی ها توانستند چوب و آهن به کشورهای دیگر بفروشند. صنایع بزرگی در کشــور ایجادشد و با ماشین آلات جـدیـد کارها سرعـت بیشتری پیداکرد.
جزیره های اسکاندیناوی در شمال اروپا، سوئد در شمال اروپا واقع شده ودارای آب و هوای بسیار سردی است. این کشور از نظر طبیعی، از ۴ ناحیه تشکیل شدهاست. کوههای پوشیده از جنگل در منطقه نورلند در شمال، زمینهای مرتفع یونکوپینگ در جنوب، دریاچه دیستریکت در ناحیه مرکزی و جلگه حاصلخیز اسکانیا در منتهیالیه بخش جنوبی کشور. تابستانها کوتاه و گرم و زمستانهای سرد و طولانی از ویژگیهای آب و هوای این کشور است. میانگین بارش سالانه از ۲۰۰ سانتی متر در غرب وجنوب غربی، تا ۵۰ سانتی متر در شرق و جنوب شرقی متغیر است.
بیش از نیمی از مساحت این کشور از جنگل پوشیده شده و طبعاً، صنایع چوب و ساخت ماشین آلات مرتبط با آن، معمول و متداول است. در قسمتهای شمالی سوئد شش ماه از سال روز و شش ماه شب است که این بخاطر نزدیک بودن به قطب شمال است. ولی در قسمتهای جنوبی میتوان چهار فصل را دید.
اقتصاد سوئد یک اقتصاد توسعه یافته صادرات محور است که چوب، انرژی آبی و سنگ آهن به آن کمک میکند. اینها پایه منابع اقتصادی را تشکیل میدهند که جهتگیری آن به سوی تجارت خارجی است. صنایع اصلی شامل وسیله موتوری، مخابرات، داروی شیمیایی، ماشینهای صنعتی، ابزار دقیق، کالاهای شیمیایی، کالاهای خانگی جنگلداری، آهن و فولاد است.
سوئد که بهطور صنعتی یک اقتصاد کشاورزی بوده که بیش از نیمی از نیروی کار داخلیش مشغول در آن بودهاند، امروزه صنایع مهندسی، معدنی، فولاد و خمیر کاغذ توسعه یافتهای دارد که در سطح بینالمللی رقابتی اند، و شاهد آن شرکتهایی چون اریکسون و ASEA هستند.
سوئد یک اقتصاد مختلط رقابتیست که ویژگی آن یک دولت رفاه دست و دلباز همگانی است که بودجه اش از مالیات بر درآمد نسبتاً بالایی تأمین میشود که تضمین میکند درآمد در سرتاسر جامعه توزیع میشود، مدلی که گاهی از آن به مدل نوردیک تعبیر میشود. در حدود ۹۰٪ از همه منابع و شرکتهای در مالکیت خصوصی هستند، و اقلیتی ۵٪ ای در مالکیت دولت و ۵٪ دیگر یا تعاونیهای مصرف یا تولید هستند.
کشور سوئد به 25 سرزمین یا Landskape تقسیم میشود و در حال حاضر 10,23 میلیون نفر جمعیت دارد توجه شمارو به جدول زیر جلب میکنم، آمار جدول زیر مربوط به سال 2011 است!
رتبه | شهر | جمعیت شهر | جمعیت شهر و حومه |
1 | استکهلم | 952,000 | 2,205,000 |
2 | یوتبری | 565,000 | 1,015,000 |
3 | مالمو | 334,000 | 689,000 |
4 | اوپسلا | 221,000 | 257,000 |
5 | وستروس | 107,005 | 132,920 |
6 | اوبرو | 98,237 | 130,429 |
7 | لینشوپینگ | 97,428 | 138,580 |
8 | هلسینگورگ | 91,475 | 127,040 |
9 | یونشوپینگ | 84,423 | 122,194 |
10 | نورشوپینگ | 83,561 | 125,463 |
11 | لوند | 76,188 | 103,283 |
12 | اومئو | 75,645 | 112,728 |
13 | یوله | 68,700 | 92,081 |
14 | بوروس | 63,441 | 100,221 |
15 | سودرتلیه | 60,279 | 81,791 |
16 | اسکیلستونا | 60,185 | 32,250 |
17 | تبی | 58,593 | 60,006 |
18 | کارلستا | 58,544 | 82,878 |
19 | هالمستاد | 55,688 | 88,958 |
20 | وکخو | 55,600 | 79,301 |
مردم کشور سوئد بسیار طرفدار حقوق برابر در بین انسانها هستند این روال حتی در بین کودکان نیز دیده میشود و تربیت افراد به صورتی است که افراد با هم به متانت و آرام رفتار میکنند. مردم کشور سوئد نه زیاد اهل کار هستند و نه به صورت افراطی به تفریح فکر میکنند. این افراد صبحها سرکار میروند و عصرها استراحت کرده و با خانواده خود به صرف شام مشغول میشوند و روزهای تعطیل یا اعیاد را برای تفریح انتخاب میکنند. در بین مردم کشور سوئد اثری از فخر فروشی و تظاهر دیده نمیشود. این مردم همیشه فروتن هستند. سیستم نوبتدهی در کشور سوئد در اماکن زیادی دیده میشود و بسیار مهم است که افراد طبق نوبت خود شماره مورد نظر را انتخاب نمایند.
خانواده در کشور سوئد جایگاه مهمی دارد و به حقوق کودکان در این کشور بسیار توجه میشود به عنوان مثال اگر شما به عنوان یک زن در کشور سوئد مشغول به کار هستید و صاحب فرزند میشوید میتوانید تا 18 ماهگی کار نکنید و در منزل از فرزند خود نگهداری نمایید این در حالی است که تا سن 8 سالگی از حجم کار شما کاسته میشود. دولت به پدر و مادر به میزان 480 روز از نظر بودجهای کمک میکند. در این کشور اگر دقت نمایید خانواده در رستورانها رفتار صمیمانه و گرمی دارند و بازیهای کودکانه نیز در وضعیت نرمال دیده میشود. مهماننوازی در کشور سوئد به صورتی رسمی است و بهتر است که در قرارهای خود سر وقت حاضر شوید. در نظر داشته باشید که در آداب و رسوم مردم کشور سوئد اینطور مشخص شده است که دستها نباید روی میز قرار بگیرد.
زبان سوئدی از خانواده زبانهای هندواروپایی شاخه ژرمنی است و به زبانهای نروژی و دانمارکی نزدیکی دارد. این سه زبان بسیار به هم نزدیک بوده و اغلب گویشوران آنها میتوانند هر کدام به زبان خود با هم ارتباط زبانی برقرار کنند. زبان سوئدی، زبان رسمی کشور سوئد است. در برخی نواحی شمالی کشور، به زبان فنلاندی نیز صحبت میشود. تعداد ۴ زبان اقلیمی اعم از فنلاندی، تورندال، رومانی (زبان کولیها) و ییدیش (زبان یهودیان) در کشور سوئد صحبت میشود. شهروندان سوئدی تا حدود معینی در تعامل با دستگاههای دولتی از حق استفاده از این زبانها برخوردار بوده و هم چنین در خصوص مراقبتهای کودکان و بزرگسالان از حق استفاده از زبانهای فنلاندی و سامی نیز برخوردار میباشند.
مسیحیت پروتستان لوتری با عضویت ۶۶ درصد از جمعیت این کشور در کلیسای سوئد بزرگترین مذهب در سوئد است. مذاهب مسیحی دیگر موجود در سوئد شامل کاتولیک و ارتدکس شرقی میباشند. طبق سندی به نام «آزادی بینالمللی دینی» از وزارت امور خارجه ایالات متحده آمریکا اسلام در سوئد با دارا بودن ۵ درصد از جمعیت، دومین مذهب بزرگ به حساب میآید. بقیه جمعیت یا بیدین هستند یا متعلق به ادیان دیگر میباشند.
در زمان سلطنت گوستاو واسا در سده ۱۶ نخستین مجلس ملی سوئد متشکل از نمایندگانی از ۴ طبقه اشراف، روحانیون، طبقه متوسط و دهقانان گشایش یافت. طی قرون آتی، قوانین پیچیده تری برای ریکسدگ وضع شده و به تدریج تعداد دستگاههای اجرائی افزایش یافت. قدرت مجلس ملی بهطور عمدهای تغییر یافته و از زمانی به زمان دیگر نسبت به سلطنت از جایگاه بینهایت سستی برخوردار بودهاست. این درحالیست که در دورة آزادی طی سده ۱۸، مجلس ملی جایگاه خود را بهبود بخشیده و نظام منسجمی پایهریزی شد.
تا پیش از ۱۸۰۹ قدرت سلطنت و مجلس در یکدیگر ادغام بود، تا اینکه پس از سال ۱۸۰۹ دربار و سایر مراجع قدرت، استقلال یافتند. در سال ۱۸۶۵ مجلس دوگانهای جایگزین مجلس قبلی شد. تا سال ۱۹۱۷ نظام دوگانهای برقرار بود، تا این که سازمانی با ۳۵۰ نماینده و کمیتههای گوناگونی در زمینههای گوناگون تأسیس شد.
در سال ۱۹۷۴ دولت سوئد به طراحی قانون اساسی جدیدی مبادرت نمود. پس از گذشت مدت زمان ۲۰ سال دوره نمایندگی به دورة چهار ساله تغییر یافت. کشور سوئد از نظام دموکراتیک انتخابی برخوردار است به این معنا که کلیه احزاب سیاسی با بیش از ۴در صد آراء انتخابات عمومی از کرسی در مجلس برخوردار میشوند. شهروندان سوئدی اجازه حضور در انتخابات مجلس را دارند.
در حال حاضر تعدادی حزب سیاسی در مجلس ملی سوئد فعالیت دارند. سال ۱۹۲۱ آغاز قطعی دموکراسی در سوئد محسوب میشود. سال ۱۹۱۹ پارلمان سوئد در مورد حق شرکت همگانی در انتخابات و آراء یکسان زنان و مردان تصمیمگیری کرد. دو سال بعد از این تصمیم نخستین انتخابات پارلمان برگزار شد.
در پی انتخابات سال ۱۹۲۱ پنج زن به پارلمان سوئد راه یافتند. انتخابات پارلمان سوئد چهارسال یکبار برگزار میشود گشایش مجلس در هر پائیز وظیفه پادشاه سوئد است. در این هنگام سال پارلمانی آغاز میشود. پادشاه شخص اول کشور سوئد است ولی این مقام در درجه نخست جنبه نمایندگی مملکت و تشریفاتی دارد.
سیاست در سوئد حکومت پادشاهی مشروطه با نظام پارلمانی و دموکراسی نیابتی است و پادشاه رئیس حکومت محسوب میشود که در حال حاضر کارل گوستاف شانزدهم پادشاه این کشور است.
قدرت اجرایی توسط هیئت دولت اعمال میشود که نخستوزیر در رأس آن قرار دارد و مسئول دولت است. قانونگذاری به پارلمان و دولت محول شدهاست. قوه قضائیه نیز کاملاً مستقل است و اعضای آن توسط دولت منصوب میشوند و تا زمان بازنشستگی، مشغول به کار خواهند بود.
قانون اساسی سوئد، نحوه حاکمیت در کشور را تعریف میکند. در قانون اساسی، رابطه میان تصمیمگیری و قدرت اجرایی و نیز حقوق اساسی و آزادیهای شهروندان، مشخص شدهاست. تغییر یا اصلاح قانون اساسی نسبت به سایر قوانین، دشوارتر است. اصلاح یا فسخ قانون اساسی تنها در صورتی امکان دارد که پارلمان سوئد {ریکسداگ} در دو دوره متوالی، اصلاحات مشخص و واحدی را تصویب کند و یک انتخابات عمومی در میان این دو دوره نیز برگزار شود. هیچ قانون یا فرمان دیگری نباید با قانون اساسی تعارض داشتهباشد. سوئد دارای چهار قانون بنیادی است که رویهمرفته، قانون اساسی را تشکیل میدهند:
1. قانون نظام حکومت (مصوب ۱۹۷۴): قانون نظام حکومت یا ابزار حکومت حق شهروندان را مبنی بر دستیابی به اطلاعات، برگزاری راهپیمایی، تشکیل احزاب سیاسی و انجام مراسم مذهبی تضمین میکند. نظام حکومت همچنین شامل اصول اساسی ساختار حکومت سوئد است.
2. قانون آزادی مطبوعات (مصوب ۱۹۴۹): قانون آزادی مطبوعات، حمایت از آزادی بیان نوشتاری را تضمین میکند. اصل اساسی مهم دیگر، اصل دسترسی عمومی به اسناد رسمی است. تمام افراد میتوانند اسناد دولتی را مطالعه کنند. دلیل این امر، تضمین جامعه باز و دارای آگاهی نسبت به کار پارلمان سوئد، دولت و سازمانهای دولتی است.
3. قانون آزادی بیان (مصوب ۱۹۹۱): این قانون هم مانند قانون آزادی مطبوعات، توزیع آزاد اطلاعات را تصریح میکند و سانسور را ممنوع میسازد. این قانون، رسانههایی مثل رادیو و تلویزیون را پوشش میدهد.
4. قانون جانشینی در سلطنت (مصوب ۱۸۱۰): در قانون جانشینی آمدهاست که سوئد دارای یک پادشاه یا ملکه به عنوان رئیس حکومت خواهد بود و نحوه جانشینی او نیز مشخص شدهاست. پادشاه سوئد هیچگونه قدرت سیاسی ندارد.
سوئد دارای نظام دموکراتیک پارلمانی است، یعنی تمام قدرت حکومتی ناشی از مردم است. مدل مدیریت دولتی در سوئد شامل سه سطح است:
پارلمان سوئد، دولت و سازمانهای دولتی، سطح ملی را تشکیل میدهند. شوراهای استانی سطح منطقهای را شکل میدهند و سطح محلی شامل شهرداریهاست. شوراهای استانی و شهرداریها از درجه بالای استقلال برخوردارند و میتوانند تصمیمات خاص خود را بگیرند و مالیات را خودشان تعیین کنند. اصل بنیادی استقلال شهرداری در قانون اساسی آمدهاست.